తెలుగు సాహిత్యంలో కొలకలూరి ఇనాక్ గారి విశిష్ట సేవలు – జన్మదిన ప్రత్యేక నివాళి (జూలై 1, 2025)
తెలుగు సాహిత్యంలో అనేక ప్రక్రియలలో విశిష్ట కృషి చేసిన సాహితీవేత్త, కవి, రచయిత, విమర్శకుడు, గురువు మరియు శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వవిద్యాలయం మాజీ ఉపకులపతి అయిన కొలకలూరి ఇనాక్ గారు తెలుగు సాహితీ లోకంలో ఒక సమున్నత శిఖరం. కొలకలూరి ఇనాక్ గారికి హార్దిక జన్మదిన శుభాకాంక్షలు!
ఈ రోజు, జులై 1, 2025, కొలకలూరి ఇనాక్ గారి జన్మదిన సందర్భంగా వారి జీవితం, సాహిత్య సౌరభం, రచనలు మరియు పురస్కారాల గురించి సమగ్రంగా తెలుసుకుందాం.
జననం మరియు బాల్యం కొలకలూరి ఇనాక్ గారు 1939 జులై 1న ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని గుంటూరు జిల్లా, వేజండ్ల గ్రామంలో జన్మించారు. నిరాడంబర కుటుంబంలో పుట్టినప్పటికీ, చిన్నతనం నుండే విద్యాభిలాష, సాహిత్యాసక్తితో ముందుకెళ్లారు. ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో 1959లో బి.ఎ. (ఆనర్స్) పూర్తిచేశారు. కళాశాల దశలోనే మూడు సంవత్సరాలు వరుసగా కథ, కవిత, నాటకం విభాగాల్లో ప్రథమ బహుమతులు పొందారు.
రచనా వ్యాసాంగంపై తొలి అడుగులు తాతను మునసబులు హత్య చేయగా, “ఎందుకు చంపారు?” అనే బాధతో తొలికథ “ఉత్తరం” రాయడం ప్రారంభం. అప్పటికి వయసు 15 ఏళ్లు మాత్రమే. అంబేద్కర్ భావజాలాన్ని ఆ సమయంలో ఇంకా తెలియకపోయినా, తన ఆకలి, చుట్టూ ఉన్న అస్పృశ్యత, సమాజంలోని అన్యాయాన్ని ఎదుర్కొంటూ రచనలు సాగించారు. పుస్తకాలు చదివి కాదు, సమాజాన్ని చదివి రాశారు.
సాహిత్య ప్రస్థానం కవిత, కథ, నవల, నాటకం, విమర్శ వంటి ప్రక్రియలలో వారు విశిష్ట రచనలు చేశారు. దళిత జీవితాల గౌరవం, ధిక్కార భావన, సామాజిక వాస్తవికత వారి రచనలలో స్పష్టంగా ప్రతిబింబించబడింది.
ప్రఖ్యాత రచనలు
- లోకంపోకడ (1954) – తొలి కథల సమాహారం
- దృష్టి (1958) – కేంద్ర ప్రభుత్వ బహుమతి పొందిన నాటిక
- జైహింద్ (1965) – రాష్ట్ర బహుమతి పొందిన నాటిక
- ఊరబావి (1986) – కథాసంపుటి
- మునివాహనుడు (1988) – కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం పొందిన రచన
- అనంత జీవనం (2015) – మూర్తిదేవి పురస్కారం పొందిన రచన
- సిలారు సాయబు – గుడి కథాసంకలనంలోని ముఖ్యమైన కథ
విద్యారంగ సేవలు శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వవిద్యాలయంలో ఉపకులపతిగా పనిచేసారు. వేలాది విద్యార్థులకు బోధన చేశారు. 20మంది పి.హెచ్.డి. విద్యార్థులకు మార్గదర్శకత్వం వహించారు.
జానపద సాహిత్య విమర్శ “జానపదుల సాహిత్య విమర్శ” అనే ప్రక్రియను మొదటిసారి ప్రతిపాదించారు. ఇది జానపదుల దృక్పథంతో సాగిన విమర్శాశాస్త్రం. ప్రపంచ స్థాయిలో ఇలాంటి పరిశోధన అరుదైనది. విశ్వవిద్యాలయాలలో ఈ గ్రంథం గౌరవప్రదంగా గుర్తింపు పొందింది.
పురస్కారాలు
- పద్మశ్రీ (2014)
- మూర్తిదేవి పురస్కారం (2015)
- కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం (1988)
- వై.యస్.ఆర్. జీవన సాఫల్య పురస్కారం (2021)
- కేంద్ర/రాష్ట్ర ప్రభుత్వ నాటక బహుమతులు – దృష్టి, జైహింద్
ఇనాక్ గారు రెండు సార్లు కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ బహుమతి పొందిన అరుదైన రచయిత.
సామాజిక దృక్పథం వారి రచనలు దళితుల ఆత్మగౌరవం, అణచివేత, సమాజంలోని అప్రతిష్టిత వ్యవస్థలపై ప్రశ్నలు లేవనెత్తాయి. అగ్రవర్గ ఆధిపత్య భావజాలానికి ప్రత్యామ్నాయ దృక్పథాన్ని ప్రతిపాదించారు.
సన్మాన కార్యక్రమాలు 2014లో పొన్నూరులో జరిగిన జాతీయ నాటికల పోటీలలో, ఎన్జీఓ హోమ్‌లో, ఇతర వేదికలలో ఘనంగా సత్కరించబడ్డారు.
వ్యక్తిగత విశేషం “నా రచనలు నా కన్నీళ్లు” అని వారు చెప్పిన మాటలు, వారి రచనలలోని భావోద్వేగాన్ని, గాఢతను ప్రతిబింబిస్తాయి.
జన్మదిన శుభాకాంక్షలు ఈ జన్మదిన సందర్భంగా కొలకలూరి ఇనాక్ గారికి హృదయపూర్వక శుభాకాంక్షలు. వారి సాహిత్య కృషి, విద్యా సేవలు తెలుగువారికి శాశ్వత ప్రేరణగా నిలుస్తాయని ఆకాంక్షించదగినది.
కొలకలూరి ఇనాక్ గారు తెలుగు సాహిత్యంలో ఒక అమూల్య రత్నం. వారి రచనలు, దృక్పథం, విద్యాసేవలు భావితరాలకు దిశానిర్దేశం చేస్తూ నిలిచిపోతాయి.